Author(s):
1. Zoran Petrović, Univerzitet u Istočnom Sarajevu.Tehnološki fakultet Zvornik, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina
2. Ana Đokić, Serbia
3. Pero Dugić, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina
4. Dragana Kešelj, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina
5. Nebojša Vasiljević, Univerzitet u Istočnom Sarajevu Tehnološki fakultet Zvornik, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina
6. Marija Jevtić, Zeochem doo Zvornik, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina

Abstract:
Bentonitne gline zbog svog faznog i hemijskog sastava, te mogućnosti modifikacije različitim postupcima imaju široku primjenu. Aktivacijom dolazi do poboljšanja adsorpcione moći, te se isti mogu koristiti u različitim adsorcpionim procesima, pa i u procesu bijeljenja jestivih ulja. Hemijska aktivacija bentonitnih glina se uglavnom izvodi sumpornom ili hlorovodoničnom kiselinom, te natrijum hidroksidom pri različitim parametrima. U ovom radu je izvršena hemijska aktivacija prethodno ižarenog bentonitnog praha sa lokaliteta Šipovo (Republika Srpska, BiH) 8 % m/m rastvorom hlorovodonične kiseline (HCl) i bijeljenje repičinog ulja („Bimal“ Brčko). Parametri aktivacije bentonitnog praha: temperatura 95S, vrijeme kontakta 30 minuta, odnos bentonitnog praha : HCl = 1:5. Rezultati dobijeni metodama XRPD, FTIR, SEM/EDS i VET je utvrđeno sledeće: da se aktivirani bentonitni prah sastoji od montmorilonita i nontronita, da je u njemu povećan udio oksida SiO2, smanjen udio oksida Al2O3 i Fe2O3, te potpuno uklonjen CaO, da je dobijen aktivirani bentonitni prah ca znatno većom specifičnom površinom (316,28 m2/g) i adsorpcionim kapacitetom (180 cm3/g), manjih dimenzija čestica, te manje zapremine i površine mikropora Bijeljenje repičinog ulja izvršeno je aktiviranim bentonitnim prahom i komercijalnom zemljom za bijeljenje pri slijedećim parametrima: temperatura bijeljenja 95S, vrijeme 30 minuta, udio sredstva za bijeljenje 0,2 % m/m, 1 % m/m, 2 % m/m i 3 % m/m. Repičinom ulju prije i poslije bijeljenja određen je sadržaj sapuna, peroksidni broj, boja i masno kiselinski sastav (GC), sadržaj slobodnih masnih kiselina, te gubitak repičinog ulja. Rezultati analiza su pokazali: u bijeljenjom repičinom ulju nema sapuna, došlo je do smanjenja peroksidnog broja, promjena boje je veća primjenom veće količine aktiviranog bentonitnog praha, dolazi do neznatne promjene masno kiselinskog sastava, a efekti bijeljenja aktivrianim bentonitnim prahom su slični ili veći od efekata komercijalne zemlje za bijeljenje.

Key words:
bijeljenje, boja, gubici ulja, masno kiselinski sastav (GC), peroksidni broj, repičino ulje, sadržaj sapuna, hlorovodoničnom kiselinom aktivirani bentonit,

Thematic field:
SYMPOSIUM A - Science of matter, condensed matter and physics of solid states

Date of abstract submission:
01.08.2022.

Conference:
Contemporary Materials 2022 - Savremeni materijali