Author(s):
1. Zdenka Stojanovska, Faculty of Medical Sciences, Goce Delčev University Stip, Macedonia
2. Zoran Ćurguz, Saobraćajni fakultet Doboj, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina
3. Predrag Kolarž, Institute of Physics, University of Belgrade, , Serbia
4. Zora S. Zunić, University of Belgrade, Vinča Institute of Nuclear Sciences, Serbia, Serbia

Abstract:
Radon (222Rn) i toron (220Rn) su prirodni radioaktivni gasovi koji se generišu u terestrijalnim materijalima. Oni su glavni izvori izlaganja stanovništva jonizujućem zračenju u zatvorenom prostoru širom sveta. Razlike u periodu poluraspada 222Rn (T1/2 = 3,8 d) i 220 Rn (T1/2 = 55,6 s) dovode do njihovog različitog ponašanja u prostorijama. Do sada, je izvršeno nekoliko ispitivanja 222Rn i 220Rn u Severnoj Makedoniji, počevši od merenja u stanovima 2008. godine i nastavljajući sa merenjima u školama tokom 2012. Ispitivanja radona u Republici Srpskoj započela su kasnije (u 2011. godini) istovremenim merenjima 222Rn i 220Rn. u stanovima i školama grada Banja Luke. Ovaj rad, kao rezultat zajedničke saradnje, ukazuje na rezultate i opšte zaključke dobijene merenjima 222Rn i 220Rn u glavnim gradovima obe države. U oba grada merenja su izvršena pomoću Raduet - nuklearnih tragovih detektora; raspoređenih na rastojanjima od zida: > 0,5 m (Skoplje) i 0,2 m (Banja Luka); i izloženih u periodu: mart 2012 - maj 2012 (Skoplje) i april 2011 - maj, 2012 (Banja Luka). Rezultati koncentracija 222Rn i 220Rn u oba grada imaju log-normalnu distribuciju. Srednja geometrijska vrednost 222Rn od 71 Bq/m3 u Skoplju je veća nego u Banjaluci (GS = 50 Bq/m3). Između ostalih faktora koji utiču na varijacije 222Rn, ta se razlika može povezati sa različitim vremenima izlaganja detektora. Dalje, disperzija rezultata 222Rn u svakom gradu izražena geometrijskom standardnom devijacijom je relativno mala: GSD = 2,13 (Skoplje) i GSD = 2,11 (Banja Luka) što ukazuje na relativno homogene skupove podataka. Koncentracije 220Rn u Banja Luci (GS = 51 Bq/m3) bile su veće nego u Skoplju (GS = 11 Bq/m3). Očigledno je da u slučaju 220Rn, period izloženosti nije igrao značajnu ulogu. Jedan od razloga ove razlike mogao bi biti položaj detektora kao i različiti građevinski materijali u školama. Suprotno tome, disperzija rezultata 220Rn u Skoplju (GSD = 3,38) je bila veća nego u Banja Luci (GSD = 2,07).

Key words:
radon, toron, gas, škola.

Thematic field:
SYMPOSIUM A - Science of matter, condensed matter and physics of solid states

Date of abstract submission:
01.08.2019.

Conference:
Contemporary Materials 2019 - Savremeni Materijali