Author(s):
1. Rada Petrovic, Tehnološki fakultet Univerziteta u Banjoj Luci, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina
2. Jelena Penavin-Škundrić, Prirodno-matematički fakultet Banja Luka, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina
3. Branko Škundrić, Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina
4. Nedeljko Cegar, Tehnološki fakultet Univerziteta u Banjoj Luci, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina

Abstract:
Brzina reakcije dehidratacije dietiletera ispitana je u statičkom sistemu na H-formama mordenita (HM) i ZSM-5 (HZSM-5) zeolitima kao katalizatorima. Reakcija je praćena u gasnoj fazi u temperaturnom intervalu od 407 do 480 K. Produkti reakcije na oba katalizatora su eten i voda, čija koncentracija u toku reakcije nije praćena. U posmatranom temperaturnom intervalu reakcija dehidratacije nije prvog reda, ima inicijalni period i sa vremenom se ubrzava. Povišenjem temperature inicijalni period se postepeno gubi i reakcija prelazi u reakciju prvog reda na HM (na T=473 K), dok na HZSM-5 zeolitu na svim posmatranim temperaturama reakcija ima inicijalni period. Na osnovu dobijenih kinetičkih parametara utvrđeno je da HM pokazuje veću katalitičku aktivnost za reakciju dehidratacije dietiletera nego HZSM-5 zeolit. Adsorpcijom dietiletera iz gasne faze na HM i HZSM-5 zeolitu na T=300 K dobijen je uvid u hidrofilno-hidrofobne osobine površine, kao i uvid u prirodu i jakost aktivnih centara ovih zeolita. Dobijene adsorpcione izoterme dietiletera na oba zeolita su „miješane“ prirode i predstavljaju kombinaciju adsorpcionih izotermi Tipa III i Tipa V (u skladu sa IUPAC klasifikacijom), što ukazuje da je i unutrašnja i vanjska površina ovih zeolita u izvjesnoj mjeri hidrofobna. Adsorpcione izoterme Tipa III (Tipa V) karakteristične su za slabu adsorbens-adsorbat interakciju. Kako je molekula dietiletera u izvjesnoj mjeri polarna, i kako za adsorpciju preferira kiselije aktivne centre, to se na osnovu količine adsorbovanog dietiletera na oba zeolita može reći da HM raspolaže sa većim brojem kiselih aktivnih centara nego HZSM-5 zeolit, dok HZSM-5 zeolit raspolaže sa kiselijim (jače kiselim) aktivnim centrima nego HM. Dobijeni adsorpcioni podaci su u skladu sa dobijenim kinetičkim podacima.

Key words:
dehidratacija,dietileter,mordenit,ZSM-5 zeolit,adsorpcija.

Thematic field:
SYMPOSIUM A - Science of matter, condensed matter and physics of solid states

Date of abstract submission:
13.06.2015.

Conference:
Contemporary Materials 2015 - Savremeni Materijali

Abstract